TBMM, 27’nci dönem 6’ncı yasama yılı faaliyetlerini tamamladı. Türkiye, 14 Mayıs’ta yapılacak seçimlerde cumhurbaşkanıyla birlikte 28’inci dönem milletvekillerini de belirleyecek. 600 milletvekilinden oluşan yasama organı TBMM’de yeni bir sandalye dağılımı oluşacak.

Peki, 7 Nisan Cuma günü kapanan Meclis’in son mesaisinde hangi kanunlar çıktı, muhalefetin kabul edilmeyen önergeleri nelerdi?

Yüksek Seçim Kurulu, 10 Mart 2023 tarihinde aldığı kararla seçim tarihini 14 Mayıs olarak açıkladı. Böylelikle hem cumhurbaşkanlığı hem de 28’inci dönem milletvekilliği seçimi için çalışmalar da resmen yön değiştirmiş oldu.

Bu süreçte Meclis’in de kapanmadan önce son faaliyetleri ivme kazandı.

• TBMM, 10 Mart 2023 tarihinden kapandığı gün olan 7 Nisan’a kadar 15 günlük yoğun bir mesai yaptı; 15 gün içinde toplam 14 kanun çıkardı.
• Bu kanunların 1’i kod kanun, 5’i torba kanun, 7’si uluslararası anlaşmaların uygun bulunduğuna dair kanun ve 1’i de Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin kabul edilmesine dair kanundu.

Meclis’te özetle neler yapıldı?

Peki, kısaca göz atmak gerekirse Anayasanın 116. maddesi uyarınca, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçime ilişkin kararı Genel Kurulun bilgisine sunulduktan sonra Meclis’te özetle neler yapıldı?

• Kahramanmaraş merkezli depremlerden sonra, afet bölgesi ilan edilen alanlarda; imar, altyapı ve üstyapı çalışmaları için gerekli kaynağın sağlanması, yönetilmesi ve ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına aktarılması amacıyla Afet Yeniden İmar Fonu kuruldu.
• 2022 ve 2021 Yılı ‘Kamu Denetçiliği Kurumu’ Raporu Hakkında Dilekçe Komisyonu ile İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Üyelerinden Kurulu Karma Komisyon Raporu görüşüldü.
• Yaşlıların, Hayatın Çeşitli Alanlarında Yaşadıkları Sorunların Araştırılarak Alınması Gereken Tedbirlerin Belirlenmesi amacıyla kurulan Meclis Araştırma Komisyonu Raporu görüşüldü.
• Balıkçılık ve su ürünleri sektörünün sorunlarını tespit etmek üzere Meclis Araştırma Komisyonu kuruldu.
• Genel Kurulda ‘Orman Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ kabul edildi. Bu kanunla birlikte:
  • Tarım ve Orman Bakanlığınca, tarım sektöründe sözleşmeli üretimin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması için gerekli düzenlemeler yapılacak,
  • İlaç etkin maddesi üretimi amaçlı kenevir yetiştiriciliği veya işlenmesi, TMO'ca yapılacak ya da yaptırılacak,
  • Devlet ormanlarına yıkıntı veya inşaat atığı atmak, hafriyat veya çöp dökmek suretiyle çevreye verilen zarar "orman suçu" sayılacak ve
  • Madencilik faaliyetlerinin sona ermesi sonucunda idareye teslim edilen veya terk edilen doğal yapısı bozulmuş orman alanları rehabilite edilecek.

 7. Yargı Paketi ve Çevreye İlişkin Torba Kanun Kabul Edildi

• 7. Yargı Paketi olarak geçen ‘İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ Genel Kurulda kabul edildi. Bu pakete göre:
  • Kira ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıklar, taşınır ve taşınmazların paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklar, Kat Mülkiyeti Kanunu'ndan kaynaklanan uyuşmazlıklar, komşu hakkından kaynaklanan uyuşmazlıklarda dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması şartı aranacak.
  • 18 yaşından küçük engelli veya ağır hasta çocuğu olan hükümlü annelerin cezalarının infazı 1 yıl ertelenebilecek.
  • Sentetik uyuşturucu ve türevleri, ilgili madde kapsamına alınarak cezanın alt sınırı 10 yıldan 15 yıl hapse çıkartıldı. 
  • Uyuşturucu madde bağımlısı hükümlülerin cezaevlerinde tedavi ve rehabilitasyona katılmaları zorunlu hale gelecek.
• Çevreye ilişkin düzenlemeler içeren torba kanun teklifi, Meclis Genel Kurulunda kabul edildi. Bu kanuna göre:
  • İleri teknoloji sera işletmelerinin yer alacağı Adana Karataş Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi kurulacak,
  • Gemilerden kaynaklanan yasa dışı boşaltımlarda, 100 bin gross tondan büyük tanker, gemi ve diğer deniz araçları için idari para cezası miktarı 100 bin gross ton esas alınarak hesaplanacak.

En Düşük Emekli Aylığı 7 bin 500 liraya Yükseltildi

• En düşük emekli maaşında artış ve geçici işçilere kadro düzenlemesini de içeren teklif Genel Kurulda kabul edildi. Bu kanuna göre:
  • En düşük emekli aylığı 5 bin 500 liradan 7 bin 500 liraya yükseltilecek,
  • Emeklilere verilen bayram ikramiyesi tutarı 1100 liradan 2000 liraya çıkarılacak,
  • Muharip gazilerin aylıkları arasındaki farklılıklar giderilecek ve asgari ücretin net tutarında aylık ödenecek,
  • Deprem, yangın, sel gibi afetler ve tehlikeli salgın hastalıklarla mücadelede üstün feragat, fedakarlık, başarı ve yararlılık gösteren Türk vatandaşlarına Devlet Üstün Fedakarlık Madalyası, yabancılara Üstün Fedakarlık Nişanı verilecek.

Finlandiya’nın NATO’ya Katılım Protokolü Onaylandı, OSB ve Enerji Kanunu Kabul Edildi

• Finlandiya'nın NATO’ya Katılımına İlişkin Protokolün Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.
• OSB ve enerji alanında düzenlemeler içeren ‘Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ kabul edildi. Buna göre:
  • Depremden etkilenen 11 ilde yerel yönetimler ile sanayi ve ticaret odaları, Kalkınma Ajanslarına ödeyecekleri paylardan 2023 ve 2024 yılları için muaf sayılacak;
  • "Yeşil Organize Sanayi Bölgesi" tanımlanacak, bu OSB'ler belirlenen kriterler kapsamında TSE tarafından sertifikalandırılacak, Yeşil OSB olmak için hazırlanan projeler, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca kredilendirilecek ve öncelikli olarak değerlendirilecek,
  • Doğalgaz ithalatına hem BOTAŞ hem de özel sektör tüzel kişileri açısından serbestlik getirilecek. 

Ayrıca,

• ‘126 Sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Yerleşme ve Yapılaşmaya İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin adı ‘Olağanüstü Hal Kapsamında Yerleşme ve Yapılaşmaya İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Kabul Edilmesine Dair Kanun’ şeklinde değiştirilerek kabul edildi.
• Amasra Maden Kazası Araştırma Komisyonu Raporu görüşüldü.
• KVKK ve RTÜK üyelikleri için seçim yapıldı. RTÜK üyeliğine Tuncay Keser; KVKK üyeliğine Cennet Alas Şekerbay seçildi.

Muhalefetin Verdiği Önergeler Kabul Edilmedi

Bu sırada, muhalefet partileri tarafından da birçok önerge verildi, birçok kanun doğrudan görüşme için Genel Kurula sunulmak istendi. Ancak hiçbiri kabul edilmedi. Peki kabul edilmeyen teklif ve önergelerin bazıları neler?

• CHP’nin ‘Geri Dönüşüm Çalışanlarının Şartlarının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi’nin doğrudan gündeme alınmasına ilişkin önergesi;
• İYİ Parti ve CHP'nin "AFAD yangını ve AFAD'ın, Türkiye Deprem Tehlike Haritası'ndaki yanılgıların araştırılması" önergeleri;
• HDP'nin, "ekonomik krize karşı alınacak önlemlerin belirlenmesi" ile ilgili araştırma önergesi;
• İYİ Parti ve CHP’nin "AFAD'ın Kahramanmaraş merkezli depremler sonrasındaki faaliyetleri" konusunda verdiği araştırma önergesi;
• HDP'nin "Gıda fiyatlarındaki artışlar" konusunda verdiği önerge;
• CHP'nin "AFAD ve Kızılay üzerinden toplanan bağışlar" konusunda araştırma komisyonu kurulmasına ilişkin önergelerinin ön görüşmelerinin yapılması;
• İYİ Partinin "Hatay'daki hastanelerin yıkılmasına neden olan sebepler" konusunda verdiği önerge;
• HDP'nin "seçim güvenliği" konusunda araştırma komisyonu kurulmasına ilişkin önergelerinin ön görüşmeleri;
• CHP’nin ‘Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanuna Geçici Madde Eklenmesine İlişkin Kanun Teklifi'nin doğrudan gündeme alınması;
• İYİ Parti'nin "Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen 11 ildeki baraj, gölet ve sulama sistemlerinin depreme ve doğal afetlere karşı dayanıklı olup olmadığı" konusunda verdiği araştırma önergesi;
• HDP'nin "asgari ücretlilerin enflasyona karşı korunması için alınacak önlemler" ile CHP'nin "depremden etkilenen 11 ildeki üniversite binalarının altyapılarının incelenerek öğrencilerin karşılaştığı sorunlar" konusunda araştırma komisyonu kurulmasına ilişkin önergelerinin ön görüşmeleri;
• HDP’nin "yeni infaz rejimi"na ilişkin verdiği grup önerisi;
• CHP'nin "Türkiye'den mülk edinmelerin kontrol altına alınmasına yönelik tedbirlerin belirlenmesi" konusuna ilişkin verdiği grup önerisi;
• İYİ Parti'nin "Karadeniz bölgesi ve Trabzon'da deprem riskinin araştırılması" konusunda verdiği önerge;
• HDP'nin "Kur Korumalı Mevduat Sistemi"ne ilişkin verdiği önerge;
• CHP'nin "TAKBİS verilerinin para karşılığı satıldığı iddiası"na ilişkin önergesi;
• İYİ Parti'nin "memurların disiplin cezalarının affedilmesi"ne ilişkin verdiği grup önerisi;
• HDP'nin "imar affı" konusunda verdiği grup önerisi ve
• CHP'nin "üniversitelere yapılan akademik atamalar ve yükselme kriterleri" ile ilgili verdiği grup önerisi kabul edilmedi.