İsveç’in NATO’ya katılımına ilişkin kanun teklifi, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi. Genel Kurul’daki oylamaya katılan 346 milletvekilinden 287’si teklife ‘evet’, 55 milletvekili ise ‘ret’ oyu verdi, 4 milletvekili de ‘çekimser’ oy kullandı.

İsveç’in NATO üyeliği örneğinden yola çıkarak, uluslararası anlaşmaların uygun bulunmasına dair kanun teklifleri, Meclis’te en çok kabul edilen kanun türü sayılabilir. Öyle ki 27. Yasama Dönemi’nde kabul edilen 310 kanunun yüzde 55’i (171 tanesi) uluslararası anlaşmaların uygun bulunmasına dair tekliflerdi. Peki uluslararası anlaşmaların süreci nasıl işliyor?

Uluslararası Anlaşmalar ve Yasamadaki Süreci

Metni hazırlanan ve resmilik kazanan uluslararası anlaşmalar, Anayasa gereğince Cumhurbaşkanı tarafından genel gerekçesiyle birlikte TBMM Başkanlığı’na sunuluyor.

Meclis içtüzüğünün 90. maddesine göre Meclis Başkanı bu anlaşmaları gelen kâğıtlar listesinde yayınlıyor ve ardından anlaşmaların onaylanmasının uygun bulunduğuna dair kanun teklifi veriliyor.

Bu teklif Meclis Başkanının bizzat kendisi tarafından sunuluyor ve genellikle Dışişleri Komisyonu’nda rapor ediliyor. Komisyonda kabulünden sonra diğer kanun tekliflerinin de dayandığı usullere göre işlem görüp, Genel Kurul’da açık oylamayla görüşülüyor.

Anlaşmanın onaylanmasının uygun bulunmasına dair kanun teklifi Genel Kurul’da kabul edildikten ve kanun Resmi Gazete’de yayınlandıktan sonra ilgili uluslararası anlaşma da Cumhurbaşkanı kararı ile onaylanıyor.

Anayasa'da Uluslararası Anlaşmalar

Anayasa’nın 87. maddesine göre de Meclis’in görev ve yetkileri arasında uluslararası anlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak yer alıyor. Bu görev ve yetkiden daha detaylı bahseder nitelikte olan 90. maddede ise ‘Türkiye Cumhuriyeti adına yabancı devletlerle ve milletlerarası kuruluşlarla yapılacak andlaşmaların onaylanması, Türkiye Büyük Millet Meclisinin onaylamayı bir kanunla uygun bulmasına bağlıdır.’ ifadeleri bulunuyor.

Yine Anayasa’nın 90. maddesine göre, “Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası andlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine başvurulamaz” ifadeleri yer alıyor.